RİZE'Yİ BOMBALAMAK

14-ARALIK-2016 RİZE’DE ŞAPKA KANUNU’NA MUHALEFET EDENLERİN İDAMININ 91’İNCİ SENE-İ DEVRİYESİ

’’ATMA HAMİDİYE ATMA VERGİDA VERECEĞUK SERPUŞTA(ŞAPKA) GİYECEĞUK’’

(RİZE HALKI KENDİLERİNE BOMBA ATAN ABDULHAMİD HAN'IN ZIRHLISI HAMİDİYE’YE KARŞI SÖYLEDİKLERİ MEŞHUR SÖZ.)

 "Atma Hamidiye Atma, Vergi de Vereceğuz, Serpuş da Giyeceğuz" Aynen böyle diyordu bombalanan Rize halkı. 1925’te Rize kendi milletinin deniz kuvvetleri tarafından bombalanır... Balkan Savaşları’nın ünlü Hamidiye zırhlısı bombalar Rize’yi... Hem de görev icabı... Bugün zalim yönetimlerin ve yöneticilerin Irak’ta, Suriye’de Mısırda ve daha bir çok yerde kendi halkını bombaladığı  gibi…Ta o zamanda ayni şekilde bombalanır Rize. Demek ki zalimlerin, despotların, muhaliflere tahammülsüzlükleri her zaman aynıdır. Dağları ve çölleri bombalar gibi Rize’yi bombalarlar.

Rize’ye yapılan ve iki gün süren top atışının üstüne zamanın valisinin talebi  Rize’ye gezici İstiklal Mahkemesi gelir ve 143 kişi yargılanır. Bir günlük yargılama sonucu, 8 kişi (Sabit Tarakçıoğlu, Şaban Koliva, Kadir Koliva, Mahmut Kambur, Mehmet Peçe, Aslan Peçe, Yakup Peçe, Hasan Külünkoğlu) idam cezasına; 14 kişi 15’er yıl, 22 kişi 10’ar yıl,19 kişi 5’er yıl, kalanlar da değişik hapis cezalarına çarptırılır. Muhaliflere tahammülü olmayanların bir günlük yargılama ile ortaya koydukları adalet(!)… İdamlar 14 Aralık 1925 tarihinde infaz edilir. Peki, Rize ne yapmıştı ki toplarla terbiye(!) edilmeye, hizaya getirilmeye çalışıldı? Rize’nin suçu neydi ki  “Atma Hamidiye Atma Din Kardeşiyiz.” demesine bile aldırış edilmemiş ve Rize’ye yağan top yağmuru iki gün sürmüştü. Üstüne üstlük top yağmurunda ölen ve yaralananlar yetmemiş gibi 8 kişi daha idam edilmiş, 55 kişi de farklı hapis cezalarına çarptırılmış. Neden ve niçin? Dün bu sorular sorulmuş mu ya da sorulabilmiş mi? zannetmiyorum; bu soruları o zaman sormaya kalkan da bunun bedelini canıyla öderdi ya da ödemiştir, herhalde. Rize ve benzeri yerlerin toplara hedef olmasının sebebi öz olarak “muhalif olmalarıydı, muhalefet etmeleriydi” Neye mi muhaliftiler? Şapkaya. Evet, “Rizeli sekiz âlim ve Müslüman şapka giymeyip, dindarlara zulmü kınayıp, hükümete ”Sarığımıza, sakalımıza ve cübbemize dokunulmasın. Şapka giyenler giysin, ama giymeyenler hapse atılmasın” diyerek, jandarma karakoluna yürümüşler ve halk da yanlış gördükleri politikalara karşı onlara destek verip onlara katılınca bu yapılan bir isyan olarak görülmüş. Bundan dolayı Rize topa tutulmuş sonra da idam sehpaları kurulmuş. Bu olaydan miras olarak her ne kadar “Atma Hamidiye atma, vergi de vereceğuz, serpuş da giyeceğuz…” diyen halk türküsü kalsa da bunun acısı hiç gitmemiş ve unutulmamıştır.

25 Kasım 195 tarihinde yürürlüğe giren şapka kanunu ile birlikte Rize şapkaya kurban edilmiştir. Rize’nin dışında Maraş, Erzurum, Kayseri ,Tokat, Amasya, Kırşehir, İskilp’de Şapka’ya kurban edilmiş buralarda da 78 kişi idam edilmiş, yüzlerce kişi de değişik cezalara çarptırılmıştır.

14 Aralık 2016, Rize’nin şapka dolaysıyla bombalanmasının 91 sene-i devriyesidir. Bakalım, Rize’nin bombalanması ne kadar konuşulacak, ne kadar tartışılacak, Rize’den ve halkından bir özür dilenecek mi? Türkiye Cumhuriyeti tarihinde yaşanmış olan, benzer olaylar zincirin diğer halkaları da gündeme gelecek mi göreceğiz.

Doğrusunu söylemek gerekirse; dün yapılan haksızlıkların, zalimliklerin konuşulması, tartışılması; onlardan dolayı özür dilenmesi yapılanları eski haline getirmiyor. Zira bu haksızlıkların, zalimliklerin mağdurları için atılması gereken adımlar atılmalıdır. Sadece kuru özürle yetinilmemelidir.

Dün yapılanlardan çocuklarımızın torunlarımızın bizi şerle yad etmemelerini istemiyorsak ve o günlerin tarih sayfalarında kara bir leke olarak yer almamasından yana isek ; özür dilemenin yanında, mağdurlara itibarlarının iade edilmesi varsa maddi ve manevi kayıplarının giderilmesi de devletin atacağı adımlardan olmalıdır.

O günlerden ibret alıp günümüze dönmek ve günümüzde bu tur zalimliklerin ve haksızlıkların yapılmaması için gerekenleri yapmak ta devlet ve millet olarak vazifemizdir.

Bu ve benzer olaylarda haksızlığa uğramış hayatını kaybetmiş ve cezalandırılmış ne kadar insanımız varsa hepsine Allah’ta rahmet diliyorum. Mekanları cennet olsun.

Selam ve dua ile